Հաստատուն մագնիսներ Լույսի աղբյուրներ,լույսի ուղղագիծ տարածում: Արեգակի և լուսնի խավարումներ:

  1. Ո՞ր մարմին է կոչվում հաստատուն մագնիս:
    Այն մարմինը, որոը պահպանում է իր մագնիսական հատկությունը երկար ժամանակ կոչվումէ հստատուն մագնիս։
  2. Մագնիսի ո՞ր մասերն են անվանում բևեռներ:
    Այն հատվածը, որտեղ մագնիսական ազդեցույունը ավելի ուժեղ է կոչվում է բևեռ։
  3. Ի՞նչ է կողմնացույցը, և ինչո՞վ է պայմանավորված նրա աշխատանքը:
    Կողմնացույցը մագնիսե սլաքից կազմված իր է, որը ցույց է տալիս հյուսիսը և հարֆը։
    Աշխատում է երկրի շնոիվ։
  4. Ձեզ հայտնի ո՞ր բնագավառներում են օգտագործվում մագնիսները:
    Կենցաղաին իրերում, հեռախոներում, խաղալիքներում և այլն

Ճամփորդություն

Մենք ընկեր Հեղինեյի հետ գնացինք թանգարան։ Թանգարանում մեզ պատմեցին հին ժամանակների մասին։ Աշխատողները պատմեցին Ուրարտուի մասին։ Ցույց տվեցին կույժեր, մահվան կույժեր, արձաններ, զենքեր, Արգիշտի առաջինի սաղավարթը։ Թանգարանից դուրս գալուց հետո մենք բարձրացանք բերդաքաղաք։ Այն գտնվում էր բարձր վայրում այնտեղ կաին քանդվածքներ։ Կայն շատ սեպագրեր և պեղման վայրեր։

Տասնորդական կոտորակներ

Տասնորդական կոտորակներ

Առաջադրանքներ

  1. Կատարե՛ք բազմապատկում
    25,15×1000=25150

1,369×10=13,69
0,001×100=0,1
7,3×1000=7300
0,12×10=1,2
0,1×100=10

461,3×100=46130
0,0045×1000=4,5

  • Կատարե՛ք բաժանում

12,64:100=0,1264
5,14:10=0,514
0,01:10=0,001
3,87:100=0,0387

5:10=0,5

67,2:100=0,672
12,3:1000=0,0123

0,7:10=0,07

  • Լուծեք հավասարում

x+3,458=75,124
75,124
 3,458
         71,666

x-14,25=2,47
14,25
  2,47
       16,72

x+2,5=7,5
7,5-2,5=5

3,74+x=56,74
5674
 374

    6048

  • Կատարեք գումարում

 
2,458+7,12=9,578

15,36+7,56=22,92
56+36=92

89,11+0,44=89,55

5,909+0,01=5,919

8,5+78,56= 87,06

86,35+2,14=88,49

  • Կատարեք հանում

7,25-1,36=5.89

45,78-32,14=13.352

65,28-8,65=5.663

86,012-72,66=13.946

30,47-0,1=30.37

7,2545,7865,2886,01230,4756,22
1,3632,14   8,6572,660,147,02
5,89  1 3.64       566 3  13,35230,37       9,2

56,22-47,02=9.2

+

  • Համեմատեք տասնորդական կոտորակնրը

32,25  < 65,214

23,14 < 23,56

58,196 < 58,200
78,36 > 77,55

47,654 < 47,655

0,005 > 0,001

Մայրենի

   

  • Որտե՞ղ և ե՞րբ է ծնվել Եղիշե Չարնեցը։
    1897
  • Ի՞նչ վարկածներ գիտես Չարենցի գրական անվան հետ կապված, ի՞նչ էր բանաստեղծի անուն ազգանունը։
    1 Նա բառախաղի է վերածել Պուշկինի բանաստեղծությունը
  • Երբ հայրը գումար էր տվել բանաստեղծին՝ կոշիկ առնելու համար, ի՞նչ էր գնել Չարենցը և ինչպե՞ս էր բացատրել իր արածը, երբ հայրը նախատել էր նրան։
    նա գնել էր գիրք և ասաց ավելի լավ է բոբիկ ոտքերով քան բոբիկ խելքով
  • Ի՞նչ է գազելը, Չարենցը ու՞մ էր գազել նվիրել։
  • Ընդգծի՛ր ստեղծագործությունների այն հատվածները, որոնք Չարենցինն են.

Սիրում եմ մեր երկինքը մուգ, ջրերը ջինջ լիճը լուսե․․․

Նայում եմ մինչև որ անզոր գլուխս ծնկիդ է թեքվում․․․

Գործն է անմահ, լա՜վ իմացեք․․․

Աշունը ձորն է մտնում․․․

Քաղցած, ամեհի է գալյի պես աշունը․․․

Իջել է ամպը սարին․․․

Այն ի՞նչ ամպ էր՝ աղոտ-աղոտ ծռվեցավ․․․

Խմի՛ր թախիծը հոգու, որպես հրճվանք ու գինի․․․

  • Գտի՛ր Չարենցին
  • Երևակայի՛ր, որ հնարավորություն ունես հանդիպելու Չարենցին: Ինչպե՞ս կվարվեիր, ի՞նչ կհարցնեիր, ի՞նչ կպատմեիր բանաստեղծին:

Թագավորության պայքարն արտաքին ուժերի դեմ

 Ասորեստանի ո՞ր արքաներին հաջողվեց վերականգնել իրենց տերության դիրքերն Առաջավոր Ասիայում։
Ռուսա-2
2․ Սարգոն 2-ը երբ է կողոպտել Արդինի-Մուսասիր տաճարը։
685-645
3․ Հատկապես ո՞ր կողմ էր ուղղված Ռուսա 2-ի նվաճողական քաղաքականությունը։
Ասորեստանի
4․ Ո՞վքեր էին կիմերները։ Ի՞նչ քաղաքականություն իրականացրեց Ռուսա 2-ը կիմերների նկատմամբ։
Նա մացավ նրանց հետ վայր ցեղց
5․ Ի՞նչ գիտեք Թեյշեբաինի քաղաքի մասին։

այն կառուցվել է Թեշյշեբա ասծո պատվին։

Հայոց թագավորությունները Ք․ա․ 3-րդ դարում

1․ Ներկայացրեք Հայաստանի վիճակը Ք․ա․ 4-րդ դարի վերջին։
Այդ ժամանակն նա ժատ ուժեղ էր։
2․ Ո՞վ էր Հայաստանի վտանգավոր հարևանը Ք․ա․ 3-րդ դարում։ Նրա դեմ պայքարում որն էր հայերի հաջողության գլխավոր պատճառը։
Սելևկյանա
3․ Ո՞վքեր էին իշխել Կոմմագենեում Ք․ա․ 3-րդ դարում։
Մկեդոնիան
4․ Ե՞րբ է գահակալել Երվանդ 4-րդ Վերջին արքան։
220
5․ Ո՞մ զորքերը տապալեցին Մեծ Հայքի Երվանդական վերջին արքային։ Ո՞վքեր էին գլխավորում այդ զորքերը։
Սելեվեկյաի զոքերը Արտաշես Զարեհ
6․ Ո՞րտեղի կառավարիչներ նշանակվեցին Արտաշեսը և Զարեհը։
Ծոփք Զարեհ
Մեծ հայք Արտաշես

Ֆերմայի փոքր թեորեմը

Թեորեմ  Եթե p-ն պարզ թիվ է, ապա ցանկացած a ամբողջ թվի համար ap-a թիվը կբաժանվի p-ի։

Պարզ թվերին վերաբերող շատ ենթադրյալ թեորեմներ ստուգվել են բազմաթիվ մասնավոր դեպքերի համար։ Եթե ստուգենք 1-ից մեծ և 300-ը չգերազանցող բոլոր այն n թվերը, որոնց համար  2n-2 թիվը բաժանվում է n-ի, կստանանք, որ n-ը պարզ թիվ է։ Հնարավոր է, որ 25 դար առաջ հենց այս ճանապարհն է չինացիներին հանգեցրել թեորեմի, որի համաձայն, եթե n>1 թվի դեպքում 2n-2 թիվը բաժանվում է n-ի, ապա n-ը պարզ թիվ է։ Սակայն, հետագայում պարզվեց, որ այս պնդումը սխալ է, քանի որ 2341-2 թիվը, բաժանվում է 341-ի, իսկ 341=11∙31 պարզ թիվ չէ։

Առաջադրանքներ

1․ Վերցրեք կամայական բնական a թիվ և p պարզ թիվը։ Հաշվեք ap-a թիվը։ Փորձեք ստացված թիվը բաժանել p-ի։ Ի՞նչ ստացվեց։ 

Օրինակ` a=2, p=3
3×2=6
6:3=2

Հաշվեք ap-a=23-2=6=2×3=3
4.5 1024-4=1020:5

2․ Կրկնեք 1 կետի առաջադրանքը a և p թվերի տարբեր դեպքերի համար։

Օրինակ 1. a-ն վերցնենք կենտ թիվ:

a=5,p=2:

Հաշվեք ap-a=52-5=20=2×5=5p
25-5=20=20=2×5=10 10=10

Օրինակ 2. a-ն վերցնենք զույգ թիվ:

a=4,p=2

Հաշվեք ap-a=42-4=10=2×5=5p


36:12

16-4=12

3․ Վարկած առաջ քաշեք։

Եթե p-ն պարզ թիվ է, ապա ցանկացած a բնական թվի համար ap-a թիվը կբաժանվի p-ի։

4․ Փորձեք 1-ին կետում նշված գործողությունները երբ a-ն բացասական ամբողջ թիվ է։

Օրինակ` a=-5,p=3

ap-a=(-5)3-(-5)=-120=-3×40=-40p

-3x3x3=-27 –5=22=11×2

5․ Փորձեք 4-րդ կետի առաջադրանքը  a և p թվերի տարբեր դեպքերի համար։

Օրինակ 1.a=-4,p=2

ap-a=(-4)2 -(-4)=20=10×2=10p
125-5=120=120=3×40=120

6․ Վարկած առաջ քաշեք։

Եթե p-ն պարզ թիվ է, ապա ցանկացած a ամբողջ բացասական թվի համար ap-a թիվը կբաժանվի p-ի։
10×10=100 100-10=90
90:2=45

7․ Միավորեք երկու վարկածները և ձևակերպեք պնդում։

Եթե p-ն պարզ թիվ է, ապա ցանկացած a ամբողջ թվի համար ap-a թիվը կբաժանվի p-ի։

8․ Ձևակերպեք  Ֆերմայի փոքր թեորեմը a=2 դպքում։

Եթե p-ն պարզ թիվ է, ապա 2p-2 թիվը կբաժանվի p-ի։
2x2x2x2x2x2x2x2x2x2x2=2048-2=2046

10․= Փորձեք վարկած առաջ քաշել։

9․ Փորձեք գտնել մի քանի արժեք n թվի համար, որ 2n-2 թիվը բաժանվի n-ի։ Ինչպիսի՞ թվեր են ձեր գտած թվերը;
n=3.2.5.7.
2x2x2=8 8-2:2
2×2=4 4-2=:2
32-2=30:2
128-2=126:2

Փորձեք վարկած առաջ քաշել։
2n-2թիվը բաժանվում է ն-ի նաև ոչ պազ թվերի համար։

11․ Տեքստից ծանոթացեք n=341 դեպքին։ 

12․ Դ․ Հ․ Լեմերը 1950 թվկանին գտավ բաղադրյալ զույգ թիվ՝ 161038, որը չի բավարարում չինական թեորեմին։ Այդպիսի ուրիշ թիվ հետո գտե՞լ են;

13․ Փորձեք գտնել այնպիսի p և q պարզ թվեր, որ  2pq-2 թիվը բաժանվի pq-ի։
341=11×31
11 31

14․ Ժամանակին հայտնի են եղել միայն երկու p պարզ թվեր՝ 1093 և 3511, որնց համար 2p-1-1 թիվը բաժանվի p-ի։ Հիմա հայտնի՞ են այդպիսի ուրիշ թվեր։
3-1=2
2×2=4
4-1=3

Մայրենի

  • Առաջադրանքների ստուգում, քննարկում:
  • Բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր և սովորի՛ր հետևյալ բառերը՝
  1. ճահճուտ-տղմուտ 
  2. սուզվել-սկվել
  3. անհուն-Հատակ չունեցող
  4. գանգատ- բողոք
  • Գրի՛ր թե ընդգծված բառերը ի՞նչ հարցի են պատասխանում և ի՞նչ խոսքի մաս են: Օրինակ՝ աշխարհով-ինչո՞վ, գոյական

Եղիշե Չարենց «Տրիոլետ Լ. Բ.-ին»

Ինչքան աշխարհը-ինչը Գոյական սիրես-ինչ անել բայ ու աշխարհով հիանաս-ինչ անել բայ —
Այնքան աշխարհը անուշ-ինչպիսի ածական  ու ցանկալի կլինի.
Թե ուզում ես չսուզվել-ինչ անել բայ  ճահճուտները-ինչ գոյական հունի —
Պիտի աշխարհը սիրես ու աշխարհով հիանաս:
Այնպե՜ս արա, որ կյանքում ո՜չ մի գանգատ-ինչպիսի ածական չիմանաս,
Խմի՜ր թախիծը-ինչը գոյական հոգու, որպես հրճվանք ինչ անել բայ  ու գինի-ինչ գոյական.
Որքան աշխարհը սիրես ու աշխարհով հիանաս —
-Այնքան աշխարհը անուշ ու ցանկալի կլինի…

Թարգմանական

A man went to a far country to do work. A village fell. He saw that the people of this village were chopping wood by hand.Brother,” he said, “why are you making wood with your hands? Don’t you have an ax?””What is an ax?” the villagers asked.
The man took his ax from his belt, broke the wood, chopped it, and moved it to the other side. When the villagers saw this, they ran to the village and yelled at each other.

Մի մարդ գնաց հեռու երկիր աշխատանք անելու։ Ընկավ մի գյուղ։ Տեսավ՝ այս գյուղի մարդիկ ձեռով են փայտ կոտրատում։ Ախպե՛ր, ասավ, ինչու եք ձեռով փայտ անում, միթե կացին չունեք։Կացինն ինչ բան է, հարցրին գյուղացիք։Մարդը իր կացինը գոտկից հանեց փայտը ջարդեց, մանրեց, դարսեց մյուս կողմը։ Գյուղացիք այս որ տեսան, վազեցին գյուղամեջ, ձայն տվին իրար.